DENKMAL is een openbaar kunstwerk dat als geschenk is aangeboden aan de burgers van Gemeente Oude IJsselstreek. DENKMAL maakt onderdeel uit van het initiatief Gemeente Nieuwe IJssel.Het geschenk werd als concept aan B&W aangeboden op 4 maart 2020. Het werk is uitgevoerd in 2022 en werd onthuld op 8 juni 2023. Bekijk hier de publieke uitnodiging en het persbericht.DENKMAL is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Stichting Stokroos, Stichting Nieuwe IJssel en Gemeente Oude IJsselstreek.

Artist impression en tekeningen van DENKMAL uit 2020

DENKMAL, het kunstwerk
In het Gemeentewapen van de voormalige Gemeente Gendringen, nu Gemeente Oude IJsselstreek, bevinden zich drie ringen. Deze drie ringen verbeelden de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu. Tussen de ecologie van de leefomgeving, de ecologie van de menselijke gemeenschap en de ecologie van de menselijke geest, de wereld van ideeën, en mogelijkheden.Eind jaren vijftig heeft de Gemeente Gendringen voor het toenmalige gemeentehuis drie bomen geplant, in een boomgroep. Deze drie bomen versterkten de drie ringen uit het gemeentewapen in een levend teken. De drie bomen, dicht bij elkaar, vertegenwoordigden, als een kunstwerk in de openbare ruimte, de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu. De bomen stierven door droogte, moesten omgezaagd en de lage stronken bleven achter. De referentie en herinnering aan de drie ringen was verdwenen.DENKMAL wordt gevormd door drie bronzen gedenkplaten op de stronken van de dode bomen.

Het wapenschild aan het voormalige gemeentehuis van Gendringen 2020

Het huis in jaren '40, rechts het gemeentehuis met de drie berken in jaren '60.

De drie bomen zijn rond 2020 één voor één doodgegaan door de droogte als gevolg van opwarming van klimaat. De wortels waren verstrengeld, toen de eerste boom dood ging volgden de andere twee snel. De bomen waren geplant om de drie ringen uit het gemeentewapen te verbeelden. Nu is er in de Gemeente Oude IJsselstreek geen bewustzijn meer wat de drie ringen in het wapen betekenen. De betekenis van de centrale identiteitsdrager van de gemeente dreigt verloren te gaan.DENKMAL, dat zowel 'herinneringsmonument' betekent als een 'mal' voor het denken, gaat over dit verlies aan betekenis en gemeenschappelijk bewustzijn. Het is nu belangrijker dan ooit dat we leren leven in de samenhang tussen de mens, de menselijke gemeenschap en de leefomgeving, in de gemeenschap met alle levende organismen op deze aarde.

Achtergrond van DENKMAL
In de jaren '50 en '60 stond de samenhang tussen de mens, maatschappij en milieu centraal en hierop is de moderne samenleving gebouwd. De samenhang tussen deze drie – mens, maatschappij en milieu – wordt vertegenwoordigd in de drie ringen van het oude gemeentewapen van Gendringen die na de fusie met Gemeente Wisch zijn mee verhuisd naar het nieuwe gemeentewapen van Gemeente Oude IJsselstreek. Tegenwoordig weten we niet meer wat deze drie ringen betekenen.

Gemeente Gendringen + Gemeente Wisch = Gemeente Oude IJsselstreek

De samenhang tussen de mens (de rijke en levende menselijke geest), de maatschappij (sociaal, rechtvaardig en meelevend) en het milieu (zorg voor de leefomgeving en voor alle organismen inclusief de mens) is ernstig aangetast. Toch hebben we als individu en als gemeenschap niets meer dan alleen deze drie tot onze beschikking. Deze drie is wie we zijn. Dat wisten we al in de jaren '60, de Gemeente Gendringen liep ermee voorop, maar we zijn dit kwijtgeraakt. Drie bronzen dekplaten liggen op de dode stronken die ons voor lange tijd zullen herinneren aan de drie bomen.

Fotomontage 2022

Visie

Vandaag bevindt de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu – de drie ecologieën – zich in een diepe en verstrengelde crisis. Die komt tot uitdrukking in klimaatverandering, de natuur als monocultuur en het verlies van biodiversiteit, de toename van sociale en economische ongelijkheid, van afnemende democratie en het verlies van een gedeelde (kennis) werkelijkheid. Sociale massamedia en een technologische dystopie verwoest de sociale cohesie, schakelt de menselijke geest gelijk, en tast het geestelijk welzijn aan. Op de valreep komt de autonomie van de mens door Kunstmatige Intelligentie (AI) in gevaar."20 politieke partijen in de Tweede Kamer, 200 televisiezenders en 20 soorten pindakaas in de supermarkt."DENKMAL herinnert ons aan de samenhang tussen 'De drie ecologieën' als de belangrijkste identiteitsbron van de nieuwe Gemeente Oude IJsselstreek: de afhankelijkheid en samenhang van mens, maatschappij en milieu. Niet alleen de natuurlijke leefomgeving en het sociale (de meent uit Gemeente) worden bedreigd, juist de menselijke geest, ooit rijk en vitaal, staat aan hetzelfde verval bloot."Als de samenhang tussen de drie verloren gaat, verliezen we onszelf."We moeten ons denken vernieuwen, ook geestelijk in beweging blijven, want we moeten nog duizenden jaren vooruit. Het is deze boodschap van het openbare kunstgeschenk DENKMAL dat wij aan de gemeenschap aanbieden.

COLOFONDENKMAL is geïnspireerd op 'Les trois ecologies' van Félix Guattari uit 1989. DENKMAL verkent het wat, maar ook het hoe moderne kunst kan bijdragen aan nieuwe vormen van kennis die nodig is om als individu (met hoofd, hart en intuïtie) de eigen tijd te leren vormgeven. "Ieder mens is een kunstenaar" zei de Duitse kunstenaar Joseph Beuys. Daarmee bedoelde hij dat iedereen kan bijdragen aan het vormgeven van de mentale, de sociale en van de wereld waarin de mens leeft met alle andere levende organismen.- Het concept en het kunstwerk DENKMAL is voor Gemeente Nieuwe IJssel ontwikkeld en geproduceerd door Johannes Bongers. Een selectie van diens werk is te zien op Boolean Works.- Boomdoorsneden zijn geconverteerd door Laserontwerp Lichtenvoorde- Bronsgieten door Jan te Kulve, Eibergen- DENKMAL is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Stichting Stokroos, Stichting Nieuwe IJssel en Gemeente Oude IJsselstreek.

Goedendag gewenst

Wij houden je op de hoogte

• Ga door

© 2023 DENKMAL, PER-SOON, GROND, ANDSTERDAM, SOOOS en Gemeente Nieuwe IJssel zijn een initiatief van Stichting Nieuwe IJssel. Alle rechten voorbehouden.