DENKMAL is een openbaar kunstwerk dat als geschenk is aangeboden aan de burgers van Gemeente Oude IJsselstreek. DENKMAL maakt onderdeel uit van het initiatief Gemeente Nieuwe IJssel.Het geschenk werd als concept aan B&W aangeboden op 4 maart 2020. Het werk is uitgevoerd in 2022 en wordt onthuld op 8 juni 2023. Bekijk hier de publieke uitnodiging en het persbericht.DENKMAL is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Stichting Stokroos, Stichting Nieuwe IJssel en Gemeente Oude IJsselstreek.

Artist impression en tekeningen van DENKMAL uit 2020

DENKMAL, het kunstwerk
In het gemeentewapen van de voormalige Gemeente Gendringen, nu Gemeente Oude IJsselstreek, bevinden zich drie ringen: mens, maatschappij en milieu.Eind jaren vijftig heeft de Gemeente Gendringen voor het toenmalige gemeentehuis drie bomen geplant, in een boomgroepje. Deze drie bomen verbeelden de drie ringen uit het gemeentewapen. De drie bomen, dicht bij elkaar, vertegenwoordigden, als een soort kunstwerk in de openbare ruimte, de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu.

Het wapenschild aan het voormalige gemeentehuis van Gendringen 2020

Het huis in jaren '40, rechts het gemeentehuis met de drie berken in jaren '60.

De drie bomen zijn rond 2020 één voor één doodgegaan door de droogte als gevolg van opwarming van klimaat. De wortels waren verstrengeld, toen de eerste boom dood ging volgden de andere twee snel. De bomen waren geplant om de drie ringen uit het gemeentewapen te verbeelden. Nu is er in de Gemeente Oude IJsselstreek geen bewustzijn meer wat de drie ringen in het wapen betekenen. De betekenis van de centrale identiteitsdrager van de gemeente dreigt verloren te gaan.DENKMAL, dat zowel 'herinneringsmonument' betekent als een 'mal' voor het denken, gaat over dit verlies aan betekenis en bewustzijn. Het is nu belangrijker dan ooit dat we leren leven in de samenhang tussen de mens, de menselijke gemeenschap en de leefomgeving, in de gemeenschap met alle levende organismen op deze aarde.

Achtergrond van DENKMAL
In de jaren '50 en '60 stond de samenhang tussen de mens, maatschappij en milieu centraal en hierop is de moderne samenleving gebouwd. De samenhang tussen deze drie – mens, maatschappij en milieu – wordt vertegenwoordigd in de drie ringen van het oude gemeentewapen van Gendringen die na de fusie met Gemeente Wisch zijn mee verhuisd naar het nieuwe gemeentewapen van Gemeente Oude IJsselstreek. Tegenwoordig weten veel mensen niet meer waar deze drie ringen voor staan.

Gemeente Gendringen + Gemeente Wisch = Gemeente Oude IJsselstreek

De samenhang tussen de mens (de rijke en levende menselijke geest), de maatschappij (sociaal, rechtvaardig en meelevend) en het milieu (zorg voor de leefomgeving en voor alle organismen inclusief de mens) is ernstig aangetast. Toch hebben we als individu en als gemeenschap niets meer dan alleen deze drie tot onze beschikking. Deze drie is wie we zijn. Dat wisten we al in de jaren '60, de Gemeente Gendringen liep ermee voorop, maar we zijn dit kwijtgeraakt.

Drie bronzen dekplaten liggen op de dode stronken die ons voor lange tijd zullen herinneren aan de drie bomen. De drie bomen die de verbeelding vormen van de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu.

Fotomontage 2022

Nawoord: verlies van samenhang

Vandaag bevindt de samenhang tussen mens, maatschappij en milieu – de drie ecologieën – zich in een diepe en verstrengelde crisis. Die komt tot uitdrukking in klimaatverandering, monocultuur en verlies van biodiversiteit, de toename van sociale en economische ongelijkheid, van afnemende democratie en het verlies van een gedeelde (kennis) werkelijkheid. Sociale massamedia en een technologische dystopie verwoest de sociale cohesie en het geestelijk welzijn neemt af. Er is steeds meer psychische nood, eenzaamheid en depressie. Op de valreep staat de autonomie van de mens onder invloed van Kunstmatige Intelligentie ook nog onder grote druk. Spanningen leiden tot bedreiging en geweld."20 politieke partijen in de Tweede Kamer, 200 televisiezenders en 20 soorten pindakaas in de supermarkt."DENKMAL herinnert ons aan de samenhang tussen 'De drie ecologieën' als de belangrijkste identiteitsbron van de nieuwe Gemeente Oude IJsselstreek: de afhankelijkheid en samenhang van mens, maatschappij en milieu."Als de samenhang tussen deze drie verloren gaat, verliezen we onszelf."We moeten ons denken vernieuwen, ook geestelijk in beweging blijven, want we moeten nog duizenden jaren vooruit. Het is deze boodschap van het openbare kunstgeschenk dat wij aan de gemeenschap aanbieden.

COLOFONDENKMAL is geïnspireerd op 'Les trois ecologies' van Félix Guattari uit 1989. DENKMAL verkent het wat, maar ook het hoe moderne kunst kan bijdragen aan nieuwe vormen van kennis die nodig is om als individu (met hoofd, hart en intuïtie) de eigen tijd te leren vormgeven. "Ieder mens is een kunstenaar" zei de Duitse kunstenaar Joseph Beuys. Daarmee bedoelde hij dat iedereen kan bijdragen aan het vormgeven van de mentale, de sociale en van de wereld waarin de mens leeft met alle andere levende organismen.- Het concept en het kunstwerk DENKMAL is voor Gemeente Nieuwe IJssel ontwikkeld en geproduceerd door Johannes Bongers waarvan een selectie van diens werk is te zien op Boolean Works. DENKMAL is een uitdrukking van wat in de filosofie 'speculatief realisme' wordt genoemd, een stroming sinds 2007.- Boomdoorsneden zijn geconverteerd door Laserontwerp Lichtenvoorde- Bronsgieten door Jan te Kulve, Eibergen- DENKMAL is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Stichting Stokroos, Stichting Nieuwe IJssel en Gemeente Oude IJsselstreek.

Goedendag gewenst

Wij houden je op de hoogte

• Ga door

© 2023 DENKMAL, PER-SOON, GROND, ANDSTERDAM, SOOOS en Gemeente Nieuwe IJssel zijn een initiatief van Stichting Nieuwe IJssel. Alle rechten voorbehouden.